Yeni bir “Öğretmenler Günü”nü daha sembolik de olsa kutladığımız bugün, öncelikle sizlere cumhuriyet döneminin ilk yıllarından söz etmek istiyorum.
Cumhuriyet döneminin ünlü şairlerinin çoğu öğretmendi. Faruk Nafiz Çamlıbel, Ahmet Hamdi Tanpınar, Vasfi Mahir Kocatürk, Behçet Kemal Çağlar, Arif Nihat Asya, Ahmet Kutsi Tecer, Rifat Necdet, Kemalettin Kamu, Behçet Necatigil, Bekir Sıtkı Erdoğan…
Cumhuriyet döneminin ünlü ressamlarının çoğu öğretmendi. Turan Erol, Hasan Kavruk…
Cumhuriyet döneminin ünlü romancılarının çoğu öğretmendi. Reşat Nuri Güntekin’in “Çalıkuşu”ndan, Fakir Baykurt’un “Yılanların Öcü”ne uzanan eserler, öğretmenlik yıllarının ürünleri olarak edebiyatımızda ses getirdi. Reşat Nuri’nin “Çalıkuşu”ndaki “Feride Öğretmen”ini hâlâ unutamıyoruz.
Cumhuriyet döneminin önemli felsefecilerinin çoğu öğretmendi. Hatemi Senih, İhsan Kongar, Cemil Sena….
Onlar, Mustafa Kemal Atatürk’ün, ülkemize cumhuriyet sayesinde armağan ettiği vatanperver ve aydınlık zihniyetli değerlerdi.
Ancak cumhuriyetin zalimce budanmış iki fidanını da unutmamak gerekir: Halkevleri ve Köy Enstitüleri…
Halkevleri Bandırma Şubesi’nin, Esin Kocabay’ın başkanlığı dönemindeki etkinliklerinde sunuculuk görevini yerine getirmenin mutluluğunu tatmıştım.
Cumhuriyetimizin kültür ve sanat yaşamındaki bu iki köklü çınara yazık ettik.
Köy Enstitüleri’ni kapatarak, köy aydınlanmasını sağlayan öğretmeni köyden kopararak, yerine imamı soktular, köylüyü kendileri için “oy deposu” olarak gören siyasiler…
O Köy Enstitüleri’nden, 10 yıl gibi kısa sürede nice bilim adamları, siyasetçiler, ozanlar, ressamlar mezun oldu. İşte bazı yazarlar:
Dursun Akçam, Talip Apaydın, Fakir Baykurt, Adnan Binyazar, Kemal Burkay, Ümit Kaftancıoğlu, Mustafa Koç, Dursun Kut, Mahmut Makal, Mehmet Özel, Pakize Türkoğlu, Ali Yüce, Tahsin Yücel…
O Köy Enstitüleri, Ferhat Aslantaş, Temel Ateş, Yusuf Ziya Bahadınlı, Ali Rıza Çetiner, Hasan Fehmi Güneş, Şükrü Koç, Hayrettin Uysal, Niyazi Ünsal ve Mustafa Üstündağ gibi politikacılar; Sami Akıncı, İsmail Avcı, Ayşe Baysal, Halis Biçer, Mürüvvet Bilen, Fikri Cantürk, Saim Kaptan, Yakup Kepenek, Yahya Özsoy ve Cemal Yıldırım gibi profesörler yetiştirdi.
Daha sonra o buram buram öğretmenlik kokan “Eğitim Enstitüleri”ni bile kapattılar.
Bugün, yine “sen en büyüksün” nutukları atılacak öğretmenlerin durumuna bir göz atalım şimdi de…
500 bini aşkın öğretmen yıllardır atama bekliyor, üstelik ülkemizin öğretmen açığı varken…
1 milyon öğretmenin maaşlarına, geçtiğimiz günlerde ilk altı ay için yüzde 5’lik sadaka gibi zam yapıldı. Öğretmenler, geçim zorluğu içinde ek işlere yönelmek zorundalar.
Siyasetin etkisiyle ezbere dayalı, dinsel eğitim sürüyor.
Cumhuriyet değerlerinden büyük ödünler verildi, Atatürk, okul kitaplarından büyük ölçüde çıkarıldı.
Laik ve bilimsel eğitimden uzaklaşıldı.
Henry Brooks Adams, “Öğretmen, sonsuza dek etkiler. Onun etkisinin nerede bittiğini kimse bilemez” diyor.
Bu ortam ve koşullarda öğretmen, kimi, nasıl etkileyecek?
Affet bizi öğretmenim!